Σχολεῖον Ψαλτικῆς

Ιδιόμελα Ζωοδόχου Πηγής (χφ Διονυσίου 566). Μέλος Δανιήλ Πρωτοψάλτου ή Ιωάννου Τραπεζουντίου. Εξήγηση στη νέα γραφή και αναπάντητα ερωτήματα.

Τα ιδιόμελα της Ζωοδόχου Πηγής, αν και φέρονται ως σύνθεση του Δανιήλ Πρωτοψάλτου από τον κώδικα Διονυσίου 566, πιθανότατα αποτελούν σύνθεση του Ιωάννου Τραπεζουντίου.
Χειρόγραφα με παλαιά γραφή και εξήγηση

            Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε στα πλαίσια των εξετάσεων του Νικολάου Καρανικόλα για την απόκτηση διπλώματος Βυζαντινής Μουσικής στο Σχολείον Ψαλτικής. Υποβλήθηκε στην τελική της μορφή τον Μάρτιο του 2021 στους καθηγητές του Σχολείου Κωνσταντίνο Φωτόπουλο και Κωνσταντίνο Μπουσδέκη. Στις 26 Ιουνίου 2021, μετά το πέρας των προφορικών εξετάσεων, ο Ν. Καρανικόλας παρουσίασε ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής την εργασία του και τα πορίσματα της έρευνάς του, ενώ ακολούθησε συζήτηση, κατά την οποία ο εξεταζόμενος απάντησε σε ερωτήματα των μελών της επιτροπής σχετικά με την εργασία. Η εξεταστική επιτροπή αποτελούνταν από τους: Δημοσθένη Παϊκόπουλο, Γεώργιο Χατζηχρόνογλου, Κωνσταντίνο Φωτόπουλο, Κωνσταντίνο Μπουσδέκη, Ιωάννη Τραϊφόρο, Νικόλαο Μπουσδέκη, Πορφύριο Φωτόπουλο και Αλέξιο Φωτακόπουλο.

            Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγους μόλις μήνες μετά την υποβολή και την παρουσίαση της εργασίας, τον Σεπτέμβριο του 2021, εκδόθηκε το πόνημα του καθηγητή Εμμανουήλ Γιαννοπούλου: Δύο Πρωτοψάλτες της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Παναγιώτης Χαλάτζογλου (α΄ ήμισυ ΙΗ΄ αι.) – Ιωάννης (1770). Εκεί παρατίθενται επιπλέον πολύτιμα στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν την υπόθεση που εκφράζεται στην εργασία του Ν. Καρανικόλα, ότι δηλαδή τα ιδιόμελα της Ζωοδόχου Πηγής, αν και φέρονται ως σύνθεση του Δανιήλ Πρωτοψάλτου από τον κώδικα Διονυσίου 566, πιθανότατα αποτελούν σύνθεση του Ιωάννου Τραπεζουντίου. Συγκεκριμένα, ο κ. Γιαννόπουλος κάνει αναφορά στους κώδικες ΑΠΘ 1 [φφ. 440r-442v] και Ιβήρων 1255 [φφ. 502v-506r], όπου παραδίδονται τα παραπάνω ιδιόμελα με την αναφορά του Ιωάννου, και όχι του Δανιήλ, ως μελοποιού.

            Φυσικά, εκτός από τα ιστορικά στοιχεία γύρω από τις συνθέσεις αυτές, η εργασία του Ν. Καρανικόλα κομίζει στην ψαλτική κοινότητα την εξήγηση σε νέα γραφή των τεσσάρων πρώτων από τα δέκα συνολικά ιδιόμελα της Ζωοδόχου Πηγής. Θα ήταν ευχής έργον η ψαλμώδησή τους στην εκκλησία, σε κάποιον πανηγυρίζοντα ναό της Ζωοδόχου Πηγής. Εκτός από το αρχείο με το κείμενο της εργασίας, αναρτώνται τα εξηγημένα μέλη και σε αυτοτελές αρχείο, προς διευκόλυνση των ενδιαφερομένων.

Email
Facebook
WhatsApp
VK
Print